Chính sách thuế thu nhập cá nhân đối với tiền lương, tiền công từ thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ

I. VAI TRÒ CỦA KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ TRONG CHÍNH SÁCH THUẾ

Khoa học và Công nghệ (KH&CN) luôn được coi là động lực then chốt cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của một quốc gia. Để khuyến khích đội ngũ nhân lực chất lượng cao tham gia vào các hoạt động nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo (ĐMST), Chính phủ Việt Nam đã và đang xây dựng các cơ chế ưu đãi, trong đó chính sách về Thuế Thu nhập Cá nhân (TNCN) đóng vai trò đặc biệt quan trọng.

Quy định về việc miễn thuế TNCN đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công khi thực hiện nhiệm vụ KH&CN là một bước tiến chiến lược, thể hiện sự coi trọng đặc biệt của Nhà nước đối với nhân tài và hoạt động sáng tạo.

II. THỰC TRẠNG VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA CHÍNH SÁCH MỚI

1. Cơ sở pháp lý mới

Chính sách miễn thuế TNCN đối với thu nhập từ hoạt động KH&CN được chính thức thể chế hóa thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025.

Cụ thể, Khoản 3, Điều 71 của Luật này đã bổ sung quy định miễn thuế TNCN đối với:

- Thu nhập từ tiền lương, tiền công phát sinh khi thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo theo quy định.

- Quy định này bắt đầu có hiệu lực thi hành từ ngày 01/10/2025.

Trước đây, Luật Thuế TNCN (sửa đổi, bổ sung) chỉ quy định miễn thuế cho một số khoản thu nhập đặc thù. Việc bổ sung này đã tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng, trực tiếp khuyến khích nguồn nhân lực làm việc trong lĩnh vực KH&CN và ĐMST.

2. Phạm vi áp dụng của khoản thu nhập được miễn thuế

Khoản thu nhập được miễn thuế ở đây là tiền lương, tiền công mà cá nhân nhận được khi trực tiếp tham gia thực hiện các nhiệm vụ KH&CN (bao gồm cả ĐMST) đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc công nhận.

Cần lưu ý sự khác biệt:

Điều này đảm bảo rằng sự ưu đãi được áp dụng chính xác cho những cá nhân đang đóng góp trực tiếp vào các mục tiêu nghiên cứu và phát triển ưu tiên của quốc gia.

III. Ý NGHĨA VÀ TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH

Chính sách miễn thuế TNCN này mang lại nhiều ý nghĩa và tác động tích cực sâu rộng:

1. Thu hút và giữ chân nhân tài

- Tăng thu nhập thực tế: Việc miễn thuế giúp thu nhập ròng (Net Income) của các nhà khoa học, chuyên gia và kỹ thuật viên tăng lên đáng kể, tạo động lực vật chất mạnh mẽ.

- Khuyến khích cống hiến: Góp phần "giữ chân" đội ngũ trí thức, hạn chế chảy máu chất xám sang các khu vực hoặc quốc gia có chính sách ưu đãi cao hơn. Đây là yếu tố then chốt để xây dựng nguồn nhân lực KH&CN cốt lõi cho đất nước.

2. Thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo (ĐMST)

- Chính sách ưu đãi này không chỉ dừng lại ở hoạt động nghiên cứu cơ bản mà còn mở rộng sang lĩnh vực Đổi mới sáng tạo. Điều này khuyến khích các cá nhân dấn thân vào các dự án có tính rủi ro cao nhưng tiềm năng đột phá lớn.

- Bên cạnh tiền lương, Luật mới còn miễn thuế cho thu nhập từ quyền tác giả khi kết quả nghiên cứu được thương mại hóa. Điều này tạo ra một chu trình khuyến khích khép kín: Nghiên cứu -> Sản phẩm -> Thương mại hóa -> Lợi ích vật chất cao.

3. Khẳng định vai trò dẫn dắt của Nhà nước

- Chính sách là sự thể hiện rõ ràng quyết tâm của Nhà nước trong việc ưu tiên đầu tư cho KH&CN. Nó gửi đi thông điệp mạnh mẽ về việc tạo điều kiện thuận lợi nhất cho những người trực tiếp tạo ra tri thức và công nghệ mới.

- Việc lồng ghép quy định thuế vào Luật KHCN&ĐMST thay vì chỉ trong Luật Thuế TNCN giúp đồng bộ hóa chính sách phát triển ngành với chính sách tài chính.

IV. KẾT LUẬN VÀ TRIỂN VỌNG

Chính sách miễn thuế thu nhập cá nhân đối với tiền lương, tiền công từ thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ, có hiệu lực từ tháng 10/2025, là một động thái mang tính đột phá và kịp thời.

Nó không chỉ đơn thuần là một biện pháp tài chính, mà là một đòn bẩy chiến lược nhằm: (1) Nâng cao đời sống vật chất của đội ngũ làm khoa học, (2) Kích thích hoạt động nghiên cứu ứng dụng và đổi mới sáng tạo, và (3) Thúc đẩy quá trình thương mại hóa các kết quả nghiên cứu.

Thanh tra - Pháp chế